Özgün Bir Deneyim Yaşatan Şehir: Nürnberg, Almanya

Birinci Dünya Savaşı sonrasında talihsiz bir şekilde de olsa ününün zirvesine ulaşan Nürnberg; Almanya’nın Bavyera eyaletine bağlı ikinci büyük kenti ve en önemli sanayi merkezi olarak biliniyor. Hitler’in en sevdiği şehir olması ve II. Dünya Savaşında adeta tamamen yıkılan ve sonrasında yeni baştan yapılan bir yer olması da Nürnberg’i tanımlamak için kullanılan sıfatlardan. Nürnberg tarihe, özellikle yakın tarih ve II. Dünya Savaşı dönemine ilgi duyanlar için köklü tarihsel geçmişe sahip bir şehir.

Şehir kuzey ve güney olarak Pegnitz Nehri tarafından ikiye bölünmüş durumda. Nüfusun %10’u Türk olarak geçiyor, güneyde bulunan Altstadt St. Lorenz bölgesinin merkezinde yürümeye başlanınca tüm kozmopolitliğine rağmen bu Türk nüfus çok rahat anlaşılabiliyor.

Karolinenstrasse ve Kaiserstrasse gibi canlı caddelerde alışverişin tadı çıkarılabilir. Özellikle Oktoberfest dönemine denk gelince bu caddeler tamamıyla geleneksel Alman kıyafetlerinin sergilendiği vitrinlerle dolup taşıyor. Özel otobüs işletmeleriyle 5€’ya kadar bilet bulanabilecek yaklaşık 2 saat uzaklıktaki Münih’e gitmek için de Nürnberg oldukça davetkâr bir komşu.

Eylül’ün son iki haftasına denk gelirse Nürnberg Altstadtfest’e katılmak ve Noel Pazarları benzeri güzel bir deneyim yaşamak da olası. Gündüzleri ünlü tüylü Alman şapkalarından, yöresel Alman simidi diyebileceğimiz bretzel’e, gümüş takılar ve doğal taşlardan, tahta oyuncaklara ve guguklu saatlere, anında pişirilen balık tezgâhlarına varana kadar çeşitli standlar bulunuyor.

Geceleri sadece birkaç hızlı atıştırmalık standı açık kalıyor. Şehrin merkezinde, açık havada yöresel Alman biraları eşliğinde canlı blues ve rock müzik dinlemek, Eylül’de Nürnberg’de gecelerin soğukluğu başlamış olsa da insanın içini ısıtacak sıcak bir ortama ev sahipliği yapıyor.

Nürnberg Altstadtfest 60 yaşlarında foterli Almanların sahnenin yanı başında özgürce dans ettiği, Avrupa’daki kalabalık ve gösterişli müzik festivallerinde oldukça farklı fakat özgün ve samimi bir ortama sahip. Geceleri St. Lorenz kilisesinin ışıklandırılmış gotik mimarisi de bu ortamın bir parçası. Gotik mimarinin bu güzel örneği, gezilecek noktalar açısından bir başlangıç noktası niteliği taşıdığından kolaylıkla değerlendirilebilir.

Şehrin güney bölümündeki Altstadt St. Lorenz bölgesinde gezilecek yerler görece birbirine yakın ve yürüme mesafesinde. Arnavut kaldırımlı Nürnberg sokaklarında hepsini arşınlamaya başlamadan önce şayet zamanınız kısıtlıysa hepsinin yerini tespit etmek ve aralarından bir seçim yapmak için şehir içi mini tur treninden faydalanılabilir.

Nürnberg gezilecek yerler

Çocuklar için alışık olduğumuz trenlerin bir boy büyüğü olan bu trenle Pegnitz Nehri üzerine inşa edilen ilk taş köprü olan Max Köprüsünü, 1446’da inşa edilip şarap deposu olarak hizmet veren ve bugün öğrenci yurdu olarak hizmet veren “Weinstadel”i, Nürnberg’deki tek klasik yapı olan Elisabeth Kilisesi’ni, İsrailli sanatçı Dani Karavan’ın üzerlerine insan haklarına dair ilkeler yazdığı 30 beyaz sütunu içeren İnsan Hakları Caddesi’ni, Almanya’nın en büyük müzelerinden biri olan ve 1,2 milyon objeye sahip olan Cermen Ulusal Müzesi’ni, iki farklı tarzdaki kulesiyle St. Lorenz Kilisesi’ni, ünlü bir müzik okulu olarak anılan Catherine Manastırı’nı, 1339’da sosyal rehabilitasyon için kurulan Kutsal Ruh Hastanesi’ni, Hanımlar Kilisesi’ni (Frauenkirche), Kaiserburg Kalesi’ni ve Nürnberg’in ünlü çeşmesini hızlandırılmış bir şekilde görebilirsiniz.

Kaiserburg Kalesi de şehre tepeden bir bakış atmak ve kale içindeki müzede şehrin tarihini dinlemek için güzel bir durak. Merkezden yürüyerek kolayca ulaşılabilir. Savaşlar ve çatışmalar sonrası pek çok kez yıkılıp yeniden inşa edilen kale, bugün tasarımı ve çiçekleriyle geçmişin izlerinden uzak bir şekilde oldukça sempatik duruyor.

Nürnberg’in en etkileyici parçasıysa talihsiz ününün kaynağını yansıtan Dokumentationszentrum yani II. Dünya Savaşı sırasında yaşananların anlatıldığı ve Nazi Partisi belgelerinin sergilendiği müze. Şehir merkezinden kalkan otobüslerle kolaylıkla ulaşım sağlanabilen bu müzede; videolar, marşlar, çeşitli görsellerle dönemi ve ruhunu en iyi şekilde anlatabilmek hedeflenmiş.

Müzede bitmemiş bir inşaat gibi duran soğuk zeminler üzerinde, numaralı görselleri takip ederek tarihsel olaylar zinciri içinde “neden, ne şartlar altında, nasıl başladı, hangi dinamiklerle ilerledi, nasıl sonuçlandı, nelere yol açtı ve nelere mal oldu” soruları oldukça başarılı, çarpıcı ve gerçekçi bir şekilde cevaplanmış.

Yakın dünya tarihinin en çarpıcı olaylarından birini detaylı ve adım adım izlemek oldukça sarsıcı. Bitiş noktasındaki balkon, açık havada derin bir nefes almak ve insan düşüncesi ve eylemlerinin olumsuz sınırlarını kavrama noktasında oldukça yardımcı oluyor. Avrupa genel itibariyle müzeleriyle ünlü olmakla birlikte, Dokumentationszentrum tüm vuruculuğuyla yakın tarih ve siyasetle ilgilenmeyi sevenler için bir nimet niteliğinde.

Her ne kadar Oktoberfest’e uzanan bu yolculukta Nürnberg Altstadtfest’e katılma olanağı sağlayan bir zamanlama olsa da, Eylül’ün sonlarında havanın yağmurlu ve görece serin olduğu bir dönemde Nürnberg’i deneyimledik. Havanın güneşli ve daha sıcak olduğu dönemler için Haziran-Ağustos arası bir zaman tercih edilebilir. Yine de Nuremberg’in hem sanayileşme süreci hem de II. Dünya Savaşı sebebiyle sahip olduğu melodramik geçmişini yağmurlu ve kapalı bir havanın oldukça iyi yansıttığı söylenebilir.

Nürnberg tarihsel olarak ağır bir yük taşıyan fakat kesinlikle tecrübe edilmesi gereken bir şehir. Sizi alıp uzaklara götürecek, klasik Avrupa şehirlerinin ihtişamlı yapısından farklı, özgün bir deneyim yaşatacak önemli bir mihenk taşı.

Ahenk Köroğlu